SESHAT EĞİTİMDE VE PSİKOLOJİDE BİYOMETRİK VE BOYLAMSAL ARAŞTIRMALAR GRUBU
Senaryo 1 – Video Deneme
Uygulamaya Hoş Geldiniz
Uygulama, Öğretmen adaylarının kişiler arası iletişim becerilerinin ölçülmesinde kullanılmak için geliştirilmiş bir senaryo ve takip sorularını içermektedir. Sizden istenen, öncelikle verilen senaryoyu dikkatle okumanız, sonra da ekrana gelecek olan takip sorularını içtenlikle yanıtlamanızdır.
Çalışmamıza katılarak topladığımız verilere kattığınız renk ve derinlik için çok teşekkür ederiz.
Senaryo 1 Karakterleri ve Durum
Siz: Bir ortaokulda öğretmensiniz.
Zeynep: Öğrenciniz.
Ön bilgi: Bir ortaokulda öğretmensiniz. Okula geldiğiniz günden itibaren gerek diğer öğretmenler, gerek okul yönetimi, size birçok konuda yardımcı olduğu ve sizi desteklediği için kendinizi şanslı hissediyorsunuz. Dersine girdiğiniz sınıflar ile de ilişkiniz iyi olduğu için mesleğinizi severek yapmanıza engel olabilecek bir durum olmadığını düşünüyorsunuz. Ancak son günlerde, öğrencilerinizden Zeynep’in derslerde dalgın olduğunu ve teneffüslerde, yalnız başına, sınıfta ya da bahçede oturduğunu gözlemliyorsunuz. Halbuki Zeynep, derste sizi ilgiyle dinleyen, sosyal ilişkilerinde aktif bir öğrenciniz. Normalde, onu teneffüslerde birkaç sınıf arkadaşı ile vakit geçirirken görmekteydiniz. Son zamanlarda Zeynep’in düşüncelere daldığını, bir şeyin onun zihnini meşgul ettiğini düşünüyorsunuz.
Zil çaldı ve dersinizi bitirdiniz. Öğrencilerinizin dersin bitmesiyle beraber ayaklanıp, birbirleriyle konuşarak ve gülüşerek sınıftan çıktıklarını ama Zeynep'in hala sırasında oturmakta, göz ucu ile arkadaşlarını izlemekte olduğunu görüyorsunuz. Zeynep, tüm arkadaşları sınıftan çıktıktan sonra sırasından kalkıp size doğru yürümeye başladığında, yönünüzü ona doğru çevirdiniz. Size doğru duraksamadan, küçük adımlarla, sanki bir ağırlık sırtına yüklenmiş gibi omuzları düşmüş, elleri vücudunun her iki yanında, başı hafif öne eğik şekilde yaklaşmakta olduğunu fark ediyorsunuz. Zeynep'in, öğretmen masasının önünde durduğunda içinde bir yangın varmışçasına yanakları kızarmış ve elleri hafifçe titremekte olduğu dikkatinizi çekmişti. O an içinde biriktirdiği yoğun duygusal yükü, gözlerinden okuyabiliyorsunuz.
Soru 1) Zeynep ne hissediyor olabilir?
1. Korku
2. Çaresizlik
3. Öfke
4. Üzüntü
5. Utanç
6. Kaygı
7. Dağınık/Kafası karışık
8. Duyarsızlık
9. Şaşkınlık
10. İlgili/Odaklanmış/Motive
11. Dayanıklılık
12. Cesaret/Azim
13. Neşe
14. Hoşgörü/Merhamet
15. Özgüven
16. Sevgi
Zeynep, karşınızda durmakta, başta size kısa bir bakış attıktan sonra başını tekrar öne eğmişti. Siz tam ne olduğunu soracak iken dudaklarından şu sözler döküldü.
Öğretmenim, sınıfımdaki arkadaşlarımın bazıları işitme cihazı taktığım için benimle alay etti, bana güldüler. Kendimi… …ben… (Sesi titremeye başlamıştı) ...çok kötü oldum... (Sessizlik) ...anlatabilsem keşke… (Cümlesi yarım kalmış, gözleri yaşarmaya başlamıştı).
Soru 2) Zeynep'e ne söylersiniz?
a) Öncelikle, sakin ol lütfen. Önce derin bir nefes al.. Şimdi, seninle alay ettiklerini söyledin. Tam olarak ne dediler?
b) Bu durumunun seni ne kadar üzdüğünü görebiliyorum. Seni anlıyorum çünkü daha önce benzer durumları yaşamış olan tanıdıklarım oldu.
c) Bu olay ile başa çıkmakta zorlandığını görüyorum. Özellikle engelli bireyler için daha da zor bir durum bu. Seninle alay edenlerle konuşmamı ister misin?
e) Çözüm arayışında olmana ve bu konuyu benimle paylaşmana sevindim. Anlattıklarından neler hissettiğini tahmin edebiliyorum. Yaşadıklarını anlatmak ister misin?
d) Arkadaşlarının engelini alay konusu yapmalarından rahatsız olmuşsun. Keşke böyle bir durum ile karşılaşmamış olsaydın. Yerinde olsam ben de senin gibi hissederdim.
Zeynep sizi hareket etmeden dinledikten sonra kaşlarının ortası kalktığını, dudaklarını düz bir çizgi gibi sıkı sıkıya kapatarak bakışlarını aşağıya yönelttiğini gözlemlediniz. Zeynep, omuzları gergin şekilde, ellerini önünde birleştirdiğinde vücudunu da içine doğru çekmiş, küçülmeye çalışıyor izlenimi vermişti size. Yüzünün kızardığını, ayaklarını ve göğsünü hafif şekilde kapıya yönelttiğini gördüğünüz sırada:
Hızlı şekilde bir şeyler konuşuyorlar, anlamıyorum. Sonra gülmeye başlıyorlar. Bazen bana bağırarak konuşuyorlar ve tekrar gülüyorlar öğretmenim.
Soru 3) Zeynep'e ne söylersiniz?
a) Anlıyorum. Bundan rahatsız olmuşsun. Özellikle senin gibi engeli olan birisine karşı bu şekilde davranmalarını çok yanlış. Ama onların söylediklerini çok düşünme, seni üzmesine izin verme. Herkesin çeşitli sağlık durumları olabilir.
b) Bu durum karşısında üzgün hissetmiş olmalısın. Ben olsam ne yapardım biliyor musun, onlara, herkesin kendine has özelliklerinin olduğunu ve seni diğerlerinden ayıran şeyin işitme cihazının olduğunu söylerdim.
c) Bu durumu konuşmak için bana gelmen, beni gerçekten mutlu etti. Keşke bu durumu yaşamak zorunda kalmasaydın ama özellikle senin gibi engelli bireyler, bu gibi durumlarla karşılaşabiliyor. Ama şunu bilmeni isterimki, ben senin yanındayım.
d) Söylediklerin, bu olayın boyutunu daha iyi anlamamı sağladı. Bu durum karşısında utanmış ve hayal kırıklığına uğramışsın, doğru mu anlıyorum? Ama şöyle düşün, sen işitme cihazın sayesinde engelin ile başa çıkabiliyorsun, değil mi?
e) Karşılaştığın bu olay ile mücadele etmeye çalışman, senin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Sana verdiğin mücadelede yardımcı olmak isterim. Peki şu anda, sana en çok yardımı dokunacak şey, ne olurdu?
Zeynep sizi hareket etmeden dinledikten sonra kaşlarınının ortasının kalktığına, gözleri ağlamaklı şekilde, kısa bir süre size baktıktan sonra gözlerini kapattığına, yüzünü ve göğsünü pencereye doğru hafif aşağıya çevirdiğine tanık oldunuz. Yüzünün, dokunsanız ağlayacakmış gibi buruştuğu, dudaklarının yanlara doğru genişleyip incelmiş, uçları aşağı doğru şekilde olduğu dikkatinizi çekti. Ağlamamak için kısa bir süre kendini sıktığını, sonrasında omuzları düştüğünü, ellerini iki yanda serbest halde, kendini bıraktığını gördüğünüz sırada:
Ama neden böyle yapıyorlar öğretmenim? Ben onlara birşey yapmadım ki.
Soru 3) Zeynep'e ne söylersiniz?
a) Onların söylediklerini çok düşünme, seni üzmesine izin verme. Ne yazık ki herkes senin gibi nazik, canayakın, kibar değil. Zamanla bu durum geçecektir. Sen güçlü bir kızsın, bunu atlatacaksın, eminim.
b) Evet ve buna rağmen sana bu şekilde davranmaları senin için rahatsız edici bir durum olmalı. Engelin ile bu şekilde alay edilmesi.. Bu yaşadıklarını duymak beni gerçekten, çok ama çok üzdü.
c) Bu yüzden bu durumu anlamlandırmakta zorluk çekiyorsun. Ama dediğim gibi benzer durumları daha önceden gördüm. Sana yardımcı olmak isterim. Mesela, senin yerinde olsam bu durumdan rahatsız olduğumu onlara söylerdim.
d) Bunun birçok sebebi olabilir. Bazen hiç beklemediğimiz kişilerden bunun gibi davranışlar görebiliyoruz. Bunlar engelli olsun olmasın herkesin başına gelebiliyor. Ancak anlattıkların durumu daha iyi anlamamı sağladı.
e) Sorunun cevabını bilmiyorum ama söylediklerinden senin büyük bir hayal kırıklığına uğradığını düşündüğünü anlıyorum. Peki daha iyi hissetmen için ne yapabilirim? Aklında bir şey var mı?
Zeynep sizi hareket etmeden dinledikten sonra göz bebekleri büyüdüğünü, kaşlarının gergin şekilde kalktığını gözlemlediniz. Zeynep ile göz temasını koruduğunuz sırada Zeynep ağzını hafif açtı, omuzlarını kaldırdı, boynunu içine doğru çekti. Yüzünde, bir tehlike ile karşı karşıya gelmiş gibi bir ifade olduğunuz düşündüğünüz sırada tüm vücudu gergin bir şekilde dururken ellerini istemediği işaret edecek şekilde kaldırdığını gördünüz:
Ama öğretmenim ne olur sizinle konuştuğumu bilmesinler.
Soru 3) Zeynep'e ne söylersiniz?
a) Bak, bazen istemediğimiz halde arkadaşlarımızla aramızda anlaşmazlıklar olabilir. Bunun seni rahatsız ettiğini onlarla paylaşmalıyız. Ne dersin?
b) Sakin ol. Korkmana gerek yok. Ben senin yanındayım. Sen biraz duygusal olduğun için bu durumu biraz fazla düşünüyorsun sadece.
c) Lütfen endişelenme. Biliyorum, engelli olmak son derece zor bir deneyim olmalı ama üzülme artık. Geçti gitti hepsi. Bu durumu benimle paylaştığın için teşekkür ederim.
d) Kaygılanmana hiç gerek yok. Yaşadığın kolay değil, seni anlıyorum. Çok üzülmüşsün. Arkadaşlarının engelin ile alay etmesi. Gerçekten çok zor. Ama yalnız değilsin.
e) Burada, zor bir durumda sıkışıp kaldığını görebiliyorum. Ancak sana, bu zor ve korkutucu durum ile baş etmende yardım etmek isterim.
Zeynep sizi hareket etmeden dinledikten sonra kaşları hafif kalktığını, size olan bakışlarının artık donuklaştığını düşündüğünüz sırada Zeynep aniden bakışlarını önünüzdeki masaya çevirdi. O sırada elleriyle, parmaklarıyla oynamaya başlaması dikkatinizden kaçmadı. Bir süre sonra yüzünün, konuşmanızın başlangıcındaki gibi şekil aldığını, ancak bakışlarını tam olarak size yöneltmediğini, ara ara yüzünüze baktığını gördünüz.
Onlar benim arkadaşlarım. Nasıl bu kadar acımasız olabiliyorlar? Çok üzüldüm, kendimi dışlanmış hissettim.
Soru 3) Zeynep'e ne söylersiniz?
a) Onların söylediklerini çok düşünme, seni üzmesine izin verme. Ne yazık ki herkes senin gibi nazik, canayakın, kibar değil. Zamanla bu durum geçecektir. Sen güçlü bir kızsın, bunu atlatacaksın, eminim.
b) Bu şekilde hissetmen normal. Kim olsa senin gibi hissederdi. Ama böylesine hassas bir konuda, bunun gibi bir olayın yaşanmaması gerekirdi. Bunları yaşadığın için özür dilerim. Bu duruma çok üzüldüm.
c) Bu durumu anlamlandırmakta zorluk çekmeni anlıyorum. Öğrenciyken, kendisiyle alay edilen bir arkadaşım vardı. O yüzden neler hissettiğini tahmin edebiliyorum. Ama üzülme artık, geçti gitti hepsi.
d) Bir insanın engeliyle alay etmek gerçekten acımasızca bir davranış. Ama lütfen dışlanmış hissetme. Sizler daha gençsiniz, hatalar yapacaksınız. Bu süreçte biz, öğretmenleriniz size yardımcı olacağız.
e) Anlattıklarından, arkadaşlarının, sana bu şekilde davranarak, seni büyük bir hayal kırıklığına uğrattığını anlıyorum. Peki daha iyi hissetmen için ne yapabilirim? İstersen idare ile bunu konuşabiliriz.
Zeynep'in sözlerinizi duyduktan sonra kısa, derin bir nefes alıp vererek gergin olan omuzlarını serbest bıraktığını, vücudunun biraz daha gevşemesiyle birlikte masaya hafif yaklaştığını gözlemlediniz. Kaşlarının hafif yukarı kalktığını, göz bebeklerinin büyüdüğü dikkatinizden kaçmadı. Elleriyle gözlerini ovuşturduktan sonra size bakarken dudaklarının hafif tebessüm eder gibi kenarları hafif yukarı doğru kıvrıldığını gördünüz:
O kadar kötü hissettim ki kendimi öğretmenim. Ama lütfen onlara ceza vermeyin. Bunu istemem. Sadece artık böyle yapmasınlar, ne olur.
Soru 3) Zeynep'e ne söylersiniz?
a) Bu yaptıkları son derece yanlış bir davranış. Özellikle senin gibi engeli olan bir kişiye yapılması durumu daha da kötüleştiriyor. Böyle bir durum ile karşılaştığın için çok üzgünüm. Sen de daha fazla kendini üzme, olur mu?
b) Bu olayın sonucunda arkadaşlarınla aran bozulur diye korkma lütfen. Onların senin engelini alay konusu yapmaları onların zorba olduğunu gösterir. Arkadaşlarının seninle alay ederken senin nasıl hissedebileceğini düşünmeliydi.
c) Olay sonrası son derece üzgün hissetmiş olmalısın. Ama, sonuçta onlar sınıf arkadaşların. Bu şekilde düşünmen anlaşılabilir bir durum. Senin yerinde olsam, onların hatalarını anlamalarını ve bu yaptıklarının beni üzdüğünü bilmelerini isterdim.
d) Söylediklerinden, bu durum karşısında ne kadar kötü hissettiğini hayal edebiliyorum. Bu durumu benimle paylaştığın için teşekkür ederim. Onlar hakkında da daha fazla düşünme lütfen. Herkes senin gibi düşünceli olamayabiliyor.
e) Bu olayın seni ne derece olumsuz etkilediğini görüyorum. Arkadaşlarına bir şey olsun istemiyorsun. Hepiniz bizim değerli öğrencilerimizsiniz. Hiçbirinize bir şey olsun istemeyiz. Peki, sen nasılsın? Şu an daha iyi misin?
Uygulamaya katıldığınız için teşekkür ederiz.